ابزارآلات دستی و مکانیکی

ابزارآلات دستی و مکانیکی جزئی از مهم ترین و ضروری ترین تجهیزات در اکثر صنایع و مشاغل فنی شمرده می شوند. این ابزارها شامل ابزار های ساده ای مثل چکش و آچار تا دستگاه های پیشرفته تری مثل دریل های برقی و کمپرسور های هوا می باشند. کارکرد این ابزارها انجام کار های روزمره مثل تعمیرات، ساخت و ساز یا حتی کارهای ظریف و پیچیده تری مثل مونتاژ کردن قطعات مثل قطعات ماشین یا ساخت قطعات است و به افراد کمک می کند تا کارهای تعمیراتی، تولیدی و ساختمانی را با دقت و کارایی بیشتری انجام دهند.

در این مقاله به بررسی ابزارآلات دستی و مکانیکی می پردازیم و ویژگی ها، کاربرد و نقش آن ها در صنایع را بیان می کنیم.

ابزارآلات دستی:

ابزار های دستی مثل چکش، پیچ گوشتی، آچار و انبردست وسایلی هستند که همه ما بارها در زندگی روزمره از آن ها استفاده کرده ایم. برای مثال از چکش ها برای کوبیدن میخ درون دیوار یا چوب و دیگر اجسام و از آچار برای سفت کردن پیچ و مهره های مختلف مثل پیچ و مهره های روشویی و باز و بسته کردن مهره ها و یا هر استفاده مشابه دیگری قطعا برای ما تا کنون پیش آمده است. این ابزارها به ما کمک می کند تا کارهای ساده را خودمان انجام دهیم و بدون نیاز به برق یا استفاده از ابزار های پیچیده کارهایمان را به سر انجام برسانیم.

• چکش (Hammer):

چکش از قدیمی ترین و پرکاربردترین ابزار های دستی به حساب می آید و برای ضربه زدن و کوبیدن استفاده می شود. وقتی می خواهیم میخ را به دیوار یا چوب بکوبیم می توانیم از چکش استفاده کنیم. چکش ها انواع مختلفی دارند، مثلا بعضی از آن ها که چکش پنجه دار نام دارند یک سرشان برای کوبیدن و سر دیگرشان برای بیرون کشیدن میخ ها استفاده می شوند. این ابزار در کارهای روزمره مثل تعمیرات خیلی به درد می خورد.

• آچار (Wrench):

آچارها ابزارهایی هستند که برای سفت کردن و یا باز کردن پیچ ها و مهره ها به کار می روند. انواع مختلفز از آچارها وجود دارد. مثلا آچار فرانسه که می تواند اندازه اش را تغییر دهد و برای مهره های بزرگ و کوچک استفاده شود یا آچار آلن که مخصوص پیچ هایی با سر شش ضلعی است و بیشتر در کارهای ظریف تر مثل تعمیرات دوچرخه یا وسایل الکترونیکی استفاده می شود. این ابزارها کمک می کنند که کارهای تعمیراتی راحت تر و سریع تر انجام شوند.

• پیچ‌گوشتی (Screwdriver):

پیچ گوشتی ابزاری ساده اما خیلی پرکاربرد است که برای باز و بسته کردن پیچ ها استفاده می شود. دو نوع اصلی پیچ گوشتی داریم: دو سو که برای پیچ هایی هست که ته آنها یک خط صاف است و چهار سو که برای پیچ هایی است که سر آنها شبیه علامت به علاوه( مثبت ) است. بعضی پیچ گوشتی ها چند کاره هستند و سری های مختلفی دارند که می توانیم آن ها را عوض کنیم تا با هر نوع پیچی را بتوانند باز و بسته کنند.

• انبردست (Pliers):

انبردست ابزاری ساده است ولی خیلی کاربردی است. وقتی می خواهیم چیزی را محکم بگیریم، خم کنیم یا حتی سیمی را بچینیم یا کاربرد های مشابه از انبردست استفاده می کنیم. این ابزار دو قسمت دارد: فک ها که اجسام را می گیرند و دسته ها که با آن می توان فشار را تنظیم کرد. مثلا سیم چین برای بریدن سیم ها و دم باریک برای کارهای دقیق تر مثل گرفتن یا خم کردن سیم های کوچک به کار می رود. این ابزارها در کار های برقی و تعمیرات مثل کارهای الکتریکی، مکانیکی و ساخت و ساز بسیار زیاد استفاده می شوند.

• اره دستی (Hand Saw):

اره دستی یک ابزار ساده است که برای بریدن چوب، پلاستیک یا حتی فلزات سبک به کار می رود. این اره از یک تیغه ی دندانه دار و یک دسته برای گرفتن و کنترل آن درست شده است. انواع مختلفی از اره های دستی وجود دارند که هر کدام برای کارهای مختلف طراحی شده اند. مثلا اره چوب بر برای بریدن چوب و اره آهن بر برای فلزات سبک و اره کمانی که شکل خاص و کمان مانندی دارد برای برش های دقیق تر استفاده می شود.

• متر دستی (Measuring Tape):

متر دستی ابزاری است که با آن می‌ توانیم طول، عرض یا ارتفاع چیزها را اندازه بگیریم. مثلاً وقتی می‌ خواهیم بدانیم یک دیوار چقدر بلند یا بهتر بگوییم طول آن چند متر است یا یک میز چقدر پهن است، از متر دستی استفاده می‌کنیم. این مترها در انواع مختلفی مثل متر فلزی، پلاستیکی یا پارچه‌ای هستند و در کار ساخت ‌و ساز یا تعمیرات به کار می‌آیند.

• سوهان و رنده (File & Hand Plane):

سوهان ابزاری است که وقتی می‌ خواهیم سطح فلز یا چوب را صاف کنیم یا به آن شکل بدهیم، از آن استفاده می‌کنیم. با سوهان می ‌توانیم زبری‌ ها یا ناصافی ‌های روی سطح را از بین ببریم. رنده هم یک ابزار مخصوص چوب است که با آن می توان سطح چوب را صاف کرد یا قسمت ‌های اضافی آن را برداشت. این ابزارها در کارهای نجاری و فلزکاری خیلی به کار می ‌آیند و کمک می ‌کنند که سطح کار تمیز و صاف باشد.

ابزارآلات مکانیکی:

اما ابزار های مکانیکی نسبت به ابزار های دستی کمی پیچیده تر هستند. دریل های برقی، اره های برقی و دستگاه های جوش نمونه هایی از این دسته هستند. این ابزار هایی که نام برده شد با استفاده از برق یا فشار هوا کار می کنند و می توانند کارهایی را انجام دهند که با دست یا ابزار های دستی به سختی انجام می شوند و یا زمان بر هستند. برای مثال دریل های برقی به ما کمک می کنند تا در دیوار، چوب، فلزات و یا غیره سوراخ ایجاد کنیم. یا اینکه اره های برقی می توانند چوب و فلز را با سرعت بالا و دقت بیشتری ببرند.

• دریل (Drill):

دریل یک ابزار خیلی کاربردی است که برای سوراخ کردن چیزهایی مثل چوب، فلز یا دیوار استفاده می‌شود. دو نوع اصلی دریل داریم: دریل برقی که به برق وصل می‌شود برای کار های سنگین تر استفاده می شود و قدرت و سرعت بیشتری دارد.

و دریل شارژی برای کارهای سبک تر به کار می رود و با باتری کار می‌کند و چون قابل حمل است، راحت ‌تر می‌شود از آن استفاده کرد. بعضی از دریل‌ ها هم قابلیت چکش‌کاری دارند و به آن‌ ها دریل چکشی می‌گویند که برای سوراخ کردن دیوارهای محکم ‌تر مثل بتن بسیار کاربردی است.

• آچار بکس (Socket Wrench):

آچار بکس یک نوع آچار است که برای باز و بسته کردن پیچ‌ و مهره ‌ها استفاده می‌شود. این آچار با بکس‌ های قابل تعویض کار می‌کند، یعنی می ‌توانیم سری ‌های مختلفی را به آن وصل کنیم تا با اندازه ‌های متفاوت پیچ ‌ها کار کند. آچار بکس دارای دسته‌ای است که با آن می ‌توانیم مهره‌ ها را به راحتی باز یا سفت کنیم. این ابزار به خاطر تنظیم سریع و ساده و راحتی و سرعتی که دارد، در تعمیر خودرو و کارهای مکانیکی خیلی محبوب است.

• کمپرسور هوا (Air Compressor):

کمپرسور هوا ابزاری است که هوا را فشرده می ‌کند و به ما اجازه می‌ دهد از آن  برای کار با ابزار های خاصی مثل پیچ‌ گوشتی بادی، پیستوله رنگ پاش و یا میخکوب بادی استفاده کنیم. وقتی هوا فشرده می‌ شود، می‌ تواند نیروی لازم را برای کار کردن این ابزار ها فراهم کند. کمپرسور هوا در صنایع مختلف مثل خودروسازی و ساختمان ‌سازی خیلی کاربرد دارد و کار را سریع ‌تر و آسان‌ تر می‌کند.

• آچار گشتاور (Torque Wrench):

آچار گشتاور ابزاری است که برای بستن پیچ ‌ها و مهره‌ ها با دقت خیلی بالا و نیروی دقیق و کنترل شده استفاده می ‌شود. این ابزار به ما کمک می‌ کند تا بتوانیم  پیچ ‌ها را به اندازه مناسب و بدون آسیب زدن به آن‌ ها سفت کنیم. آچار گشتاور در کارهایی مثل تعمیرات خودرو یا ساخت و مونتاژ ماشین آلات خیلی مهم است، چون در این کارها نیاز داریم که همه ‌چیز دقیقاً درست باشد.

• اره برقی (Electric Saw):

اره برقی یک ابزار قوی است که برای بریدن چیزهای مختلف مثل چوب و فلز استفاده می ‌شود. این اره‌ ها سرعت و دقت بیشتری دارند و کار را راحت ‌تر می کنند. انواع مختلفی از اره برقی وجود دارد:

اره دیسکی: برای برش‌های مستقیم و سریع چوب و دیگر مواد استفاده می شود.

اره نواری: برای برش‌های منحنی و شکل‌ های خاص استفاده می شود.

اره عمود بر: برای برش‌های دقیق و پیچیده استفاده می شود.

اره برقی به خاطر قدرت و دقت زیاد در کارهای نجاری، فلزکاری و ساختمان‌ سازی زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.

• دستگاه جوش (Welding Machine):

دستگاه جوش ابزاری است که برای وصل کردن قطعات فلزی به همدیگر استفاده می ‌شود. این کار با ایجاد حرارت زیاد انجام می ‌شود تا فلزات به هم بچسبند. دستگاه جوش در صنایع مختلف، به‌خصوص در کارگاه‌ های فلزکاری و خودروسازی، خیلی کاربرد دارد و برای ساخت و تعمیر قطعات فلزی مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از نوع ‌های رایج این دستگاه، دستگاه جوش اینورتر است. این دستگاه به خاطر وزن سبک و قابلیت حمل آسانش بسیار محبوب است و کار کردن با آن راحت است. با استفاده از این دستگاه، می‌ توانیم جوش ‌های محکمی ایجاد کنیم و کارها را سریع ‌تر انجام دهیم.

نکات ایمنی هنگام استفاده از ابزارهای دستی و مکانیکی

نکات ایمنی برای ابزارهای دستی

استفاده از ابزارهای دستی در کارهای خانگی و صنعتی بسیار رایج است. از این رو استفاده صحیح و ایمن از این ابزارها بسیار مهم است تا از بروز حوادث جلوگیری کند.

به این نکات توجه کنید:

• برای هر کاری ابزار مناسب آن کار را انتخاب کنید
• قبل از شروع کار، ابزار را از نظر سالم بودن، تیزی و محکم بودن دسته بررسی کنید. تا اگر نیاز به تعمیر یا تعویض داشت متوجه آن شوید.
• محل کار را تمیز و مرتب کنید تا از لغزش و سقوط جلوگیری شود.
• همیشه در هنگام کار از تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
• از ابزار ها به روش صحیح استفاده کنید و از وارد کردن فشار به آن ها بپرهیزید.
• پس از اتمام کار، ابزار را تمیز کرده و در جای مناسب نگهداری کنید.
• برای نگهداری از ابزارها آن ها را در جعبه های محکم و مناسب حمل کنید.

نکات ایمنی برای ابزارهای مکانیکی

از ابزارهای مکانیکی در کارگاه‌ها و صنایع مختلف به طور مکرر استفاده می شود. چون این ابزارها دارای قدرت و کارایی بالایی هستند می توانند خطر ساز شوند. بنابراین چند نکته زیر را به خاطر بسپارید:

• قبل از استفاده از هر ابزار مکانیکی، آموزش‌های لازم را ببینید.
• برای کار خود از ابزار مناسب آن استفاده کنید.
• قبل از شروع کار، تمام قسمت‌های ابزار را به دقت بررسی کنید.
• ابزار ها را به طور منظم بررسی کنید تا از فرسوده شدن آن ها جلوگیری شود.
• محیط کار را تمیز و مرتب نگه دارید.
• از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند عینک ایمنی، دستکش، گوش‌گیر، ماسک و کفش ایمنی استفاده کنید.
• پس از اتمام کار، ابزار را تمیز کرده و در جای مناسب نگهداری کنید.

راهنمای خرید ابزارهای ابزارهای دستی و مکانیکی

در اینجا چند نکته برای خرید ابزارآلات دستی و مکانیکی آورده شده است:

• ابتدا مشخص می کنید که ابزار را برای چه نوع کاری نیاز دارید ( خانگی یا حرفه ای).

ابزار های با کیفیت با برند معتبر معمولا کارایی و دوام بیشتری دارند. پس سعی کنید از برند های معتبر خرید کنید. ابزارهای با طرح های آرگونومیک برای استفاده راحت تر هستند. ابزار هایی که با مواد با کیفیت ساخته شده اند طول عمر بیشتری دارند.

اگر که نیاز به حمل ابزار ها دارید باید به وزن و قابلیت حمل و نقل آن ها توجه کنید.

قبل از خرید قیمت و ویژگی های مختلف مدل های مختلف را مقایسه کنید و در آخر به دنبال گارانتی و خدمات پس از فروش باشید تا در صورت بروز مشکل بتوانید ابزار خود را تعمیر یا تعویض کنید.

نتیجه‌گیری

در نهایت انتخاب و استفاده درست از ابزارآلات دستی و مکانیکی می تواند کلید موفقیت در هر پروژه باشد. چه یک حرفه‌ای باشید که به دنبال افزایش بهره‌وری است و چه یک فرد عادی که قصد انجام کارهای تعمیراتی در خانه را دارد، استفاده از ابزارهای باکیفیت تأثیرات قابل توجهی بر روی کیفیت کار، ایمنی و طول عمر ابزارها خواهد داشت. با انتخاب ابزارهای مناسب، می‌توانید از کار خود لذت ببرید و نتایج بهتری کسب کنید.